Anüs, makat ya da diğer ismi ile anal bölge, sindirim sisteminin en son kısmıdır. Anüs, kalın bağırsağın dışa açılan ucu olup, bağırsaklarda emilen besinlerin artıklarının boşaltılmasına yarayan anatomik yapıya sahiptir. Sinir, damar ve kaslardan oluşan bir sistem sayesinde boşaltılmak üzere burada biriken dışkıyı kontrollü bir şekilde dışarıya atar. İhtiyaca göre açılıp kapanabilen bir valf gibi görevini yapar.

Anüs, katılaşmış dışkının kontrolünü hemoroitlerin yumuşak damarlarla dolu memeleri ile sağlar ve gaz ve sıvıların kaçmasını önler. Anüs bölgesinde bulunan çok duyarlı sinirler sayesinde gaz, katı ve sıvı dışkı arasında ayrım yapılabilir. Makatta ağrı olduğunda insanların ilk aklına gelen hemoroid olacaktır. Normalde ağrısız seyreden bir hastalık olduğundan yalnızca boğulduğu zamanlarda ağrı yapar.

Makatta ağrı sebepleri şu şekilde gelişebilir:

Erken dönemlerde ağrı biraz daha hafiftir, ancak aylar içinde giderek kronikleşir ve ağrı şiddetlenmeye başlar. Bu gibi durumlarda hasta dışkı yapmaktan çekinir ve tuvalete gitme isteği oldukça azalır. Kişilerin rahat dışkılama yapabilmesi için, anüsün sağlıklı olması gereklidir.

Bu bölge üzerinde en sık görülen üç makat hastalığı vardır. Bunlar:

Hemoroid, basur memesi ve mayasıl olarak da bilinir. Hemoroid, makat etrafında bulunan toplardamar yumağının gevşemesi ve meme şeklinde aşağı sarkması ile oluşan bir anal bölge hastalığıdır. Sürekli kabızlık ve ıkınmayla makat çevresindeki damarlarda basıncın artmasına neden olur. Bu memelerin büyümesine yani hemoroide sebep olmaktadır. Tedavi şekli için dışkı yumuşatıcıların etkisi çok önemlidir.

Genel belirtileri arasında:

Hastalığın derecesine göre bu belirtilerin biri veya hepsi birden görülebilir. Ayrıca sert dışkı, uzun süreli ıkınma, pelvik taban kaslarının yetersiz olması hemoroid nedenleri arasındadır. Diğer nedenler arasında:

Ailevi yatkınlık da bir sebeptir. Anne ya da babasında hemoroid olan kişilerde bu hastalık diğer insanlara göre daha sık görülmektedir.

Perianal abse, anal bölgenin iltihabi hastalığıdır. Ağrı oluşumu başlıca belirtisidir. Bunun yanında üşüme, titreme ve ateş yükselmesi gibi yakınmalar da görülebilir. Böylece bağırsak içi ile cilt arasında bir bağlantı oluşmaya başlar. Bu bağlantı kalıcı olursa buna fistül denir. Bu bağlantının ağzı kapanırsa, bu kez iltihabi materyalin bir kısmı içeride kalır; bu da ileride yeniden nükseden bir apse veya fistül ağızlarının oluşması kaçınılmaz olur.

Apse oluşumlarının erken tanısı ve uygun şekilde cerrahi müdahale ile boşaltılması gereklidir. İşlemi yapan cerrah apsenin yerleşimini ve büyüklüğüne göre en uygun yolu seçerek apseyi boşaltır. Bu hastalara uygun antibiyotik tedavisi ve ağrı kesici ilaçların kullanılması önerilir. Tedavi sonrasında ya tamamen iyileşme görülür ya da perianal apse sık sık perianal fistül haline geri döner. Ameliyat dışında perianal fistülün başka bir tedavi metodu mevcut değildir.

Anal fissür, anal kanaldaki çatlak ve yaradan oluşur. Kadınlarda daha sık görülür. Dış tarafında bir cilt kıvamı bulunur ve hastanın eline geldiği için basur ile karışır. Sürekli kabızlık hali, doğum gibi sebeplerden olabilir. Ağrıya karşı tamamen duyarlıdır ve anal bölgede ufak bir çatlak dahi olsa çok az ağrıya sebep olsa da anal kaslarda spazma ve kan dolaşımında bozulmaya neden olabilir. İskemi durumunda ağrı artmaya başlar ve yara beslenirken bozulur, iyileşmesi zaman alır, bazen daha da kötüleşir.

Doktor tarafından tanı konması oldukça kolaydır. Anal fissür teşhis edilmişse, buna yönelik kremler ve fitiller ile bir hafta devam edilir, ılık su oturma banyosu yapılır, ağrı varsa ağrı kesici ilaçlar verilir ve bol miktarda meyve ve sebze tüketimi ile kabızlık önlenir. Kronik fissürde kesin tedavi ameliyattır ve bu ameliyatın başarılı geçmesi mümkündür.

Sağlıkla kalın.